نور چيست؟ نور صورتي از انرژي است كه توسط اجسام داغ تابش مي شود. نور چگونه منتشر مي شود؟ در يك محيط يكنواخت مثل هوا، نور در همه جهت ها به صورت خط راست منتشر مي شود. دليل حركت مستقيم نور تشكيل سايه در پشت اجسام كدي است.
چشمه نور چيست؟ محلي كه از آنجا نور تابيده مي شود، منبع يا چشمه نور مي نامند. چشمه هاي نور چند نوعند؟ دو نوع: چشمه نقطه اي - چشمه گسترده. چشمه نقطه اي نور چگونه است؟ هرگاه منبع تابش نور به صورت روزنه اي كوچك باشد، آنرا چشمه نقطه اي نور مي نامند. چشمه گسترده نور چگونه است؟ هرگاه منبع تابش نور بزرگ باشد چشمه گسترده نور ناميده مي شود. در واقع هر چشمه گسترده شامل تعداد زيادي چشمه نقطه اي است. مانند خورسيد يا يك لامپ روشن. باريكه نور
پرتو نور چيست و چگونه نشان داده مي شود؟ يك باريكه خيلي نازك نور را پرتو مي نامند. پرتو نور توسط يك خط راست با پيكاني كه جهت انتشار نور را نشان مي دهد، نمايش داده مي شود. جهت تابش نور
سايه چگونه تشكيل مي شود و بر چند نوع است؟
هرگاه جسم كدري را در مقابل چشمه نوري قرار دهيم در پشت جسم فضاي تاريكي پديد مي آيد كه آنرا سايه مي نامند. سايه به دو صورت توسط چشمه هاي نقطه اي و گسترده ايجاد مي شود. در چشمه نقطه اي فقط سايه تشكيل مي شود اما در چشمه گسترده علاوه بر سايه نيم سايه نيز ظاهر مي شود.
شکل ٤-٣- انتشار نور از چشمه ي نقطه اي به خط راست و وجود جسم کدر در مسير نور، سبب تشکيل سايه در طرف ديگر جسم کدر شده است.
با توجه به شكل ( 4-3) توضيح دهيد: 1) سايه چگونه تشكيل شده است؟ 2) اگر نور به خط راست منتشر نمي شد چه اتفاقي مي افتاد؟ پاسخ: 1) با توجه به اينكه نور به خط مستقيم حركت مي كند و نيز از اجسام كدر عبور نمي كند، هرگاه جسم كدري مقابل يك چشمه نور قرار گيرد، نور به قسمت پشت جسم نمي رسد و سايه ايجاد مي شود. 2) اگر نور به خط مستقيم حركت نكند سايه تشكيل نمي شود و يا در صورت تشكيل مشابه جسم نخواهد بود. |
مشخصات سايه در چشمه نور نقطه اي نور كدامند؟
1- تاريكي در تمام سطح آن يكنواخت است. اين سايه را سايه كامل ميگويند.
2- مرز مشخصي بين سايه و قسمت روشن پرده وجود دارد. اين مرز تأييد مي كند كه نور به خط راست منتشر مي شود.
مشخصات سايه در چشمه گسترده نور كدامند؟
1- قسمت مركزي سايه، تاريكي يكنواخت دارد، اما از حالت قبل كوچكتر است، اين قسمت از سايه، يعني سايه كامل، نوري از چشمه دريافت نمي كند.
2- اطراف سايه كامل داراي روشنايي كمي است كه با دور شدن از سايه كامل به تدريج روشنايي زياد مي شود. قسمت بين سايه كامل و روشنايي كامل را نيمسايه مي گويند.
وسيله هاي آزمايش : شمع - کبريت - يک تکه مقواي ضخيم. ٤- تغييري را که در اندازه ي سايه مشاهده مي کنيد بنويسيد. جواب 1و2: به طور كلي اگر فاصله جسم و چشمه نور نقطه اي كاهش يابد، قطر سايه آن بزرگتر مي شود و برعكس اگر فاصله آنها افزايش يابد.قطر سايه كوچكتر مي گردد. 3و4: بطور كلي وقتي كه محل چشمه نور نقطه اي ثابت است. اگر جسم را به پرده( يا ديوار) نزديك كنيم سايه آن كوچكتر و برعكس اگر ازآن دور كنيم سايه بزرگتر مي شود.براي بدست آوردن رابطه بين قطر جسم و قطر سايه از شكل مقابل استفاده مي كنيم. قطر جسم را AB و فاصله آن از چشمه نور را P و قطر سايه را
|
و فاصله آن ازچشم را با q نشان ميدهيم. دو مثلث OAB و 
با هم متشابه اند از نوشتن نسبت اضلاع و ارتفاعهاي متناظر نتيجه مي شود:
خورشيد گرفتگي (كسوف) زماني رخ مي دهد كه ماه بين زمين و خورشيد قرار گيرد، در اين صورت سايه ي ماه روي زمين مي افتد و ناحيه اي از زمين كه در سايه ي ماه قرار ميگيرد تاريك مي شود. اين پديده را با رسم يك شكل ساده نشان دهيد.
|
با توجه به توضيحي که در مورد خورشيدگرفتگي (کسوف) داده شد، توضيح دهيد که ماه گرفتگي (خسوف) در چه صورت رخ مي دهد؟ اين پديده را با رسم يک شکل ساده نشان دهيد.
پاسخ: هنگامي كه زمين بين ماه و خورشيدو هر سه در يك راستا قرار مي گيرند، نور خورشيدبه ماه نمي رسد و سايه زمين بر روي ماه مي افتد. اين پديده را ماه گرفتگي مي گويند.
|
وسيله هاي آزمايش : شمع ٢ عدد - کبريت . جواب1: وقتي كه دست خود را در مقابل يك شمع روشن قرار ميدهيم تقريباً سايه كاملي از آن بر روي ديوار تشكيل مي شود. 2- اگر دست خود را در مقابل شمع روشن قرار دهيم دو سايه از آن تشكيل مي شود. 3- از مقايسه سايه ها در دو حالت معلوم مي شود علاوه برافزايش تعداد سايه ها نيمسايه دست نيز در حالت دوم ظاهر مي گردد. |
تعريف بازتابش نور؟
برگشت نوراز سطح اشياء را بازتابش نور مي گويند.
اشياء چگونه ديده مي شوند؟
اشيايي كه از خود نور تابش نمي كنند، هنگامي ديده مي شوند كه نور يك چشمه مانند خورشيد يا لامپ از سطح آنها باز تابيده شده و به چشم ما برسد.
Eتذكر 1: شيئي كه هيچ نوري را باز نمي تاباند ديده نمي شود. عني رنگ نوري سياه خواهد بود.
Eتذكر2: اگر شيئي هر نوري را كه به آن مي رسدباز بتاباند به رنگ نوري ديده مي شود كه به آن تابيده است.
موضوعات مرتبط: فیزیک1