دماسنج آبگرمکن
چکیده: استاندارد دماسنج آبگرمکن ـ ویژگیها و روشهای آزمون که بوسیله کمیسیون فنی مربوطه تهیه و تدوین شده و در هفتادوهفتمین کمیته ملی استاندارد مکانیک و فلزشناسی مورخ 73/9/22 مورد تائید قرار گرفته , اینک باستناد بند 1 ماده 3 قانون اصلاحی قوانین و مقررات موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران مصوب بهمن ماه 1371 بعنوان استاندارد رسمی ایران منتشر میگردد . برای حفظ همگامی و هماهنگی با پیشرفتهای ملی و جهانی در زمینه صنایع و علوم , استانداردهای ایران در مواقع لزوم مورد تجدیدنظر قرار خواهند گرفت و هرگونه پیشنهادی که برای اصلاح یا تکمیل این استانداردها برسد در هنگام تجدیدنظر در کمیسیون فنی مربوطه مورد توجه واقع خواهد شد . بنابراین برای مراجعه به استانداردهای ایران باید همواره از آخرین چاپ و تجدیدنظر آنها استفاده نمود . در تهیه و تدوین این استاندارد سعی شده است که ضمن توجه به شرایط موجود و نیازهای جامعه حتیالمقدور بین این استاندارد و استاندارد کشورهای صنعتی و پیشرفته هماهنگی ایجاد شود .
متن مقاله:
دماسنج آبگرمکن
دماسنج آبگرمکن ـ ویژگیها و روشهای آزمون
1 ـ هدف و دامنه کاربرد
هدف از تدوین این استاندارد تعیین ویژگیها , نشانهگذاری نمونهبرداری و آزمون دماسنج1 مورد مصرف در آبگرمکن مخزندار میباشد .
2 ـ تعاریف و اصطلاحات
در این استاندارد واژهها و اصطلاحات با تعاریف زیر بکار برده میشود :
2 ـ 1 ـ دماسنج دوفلزی :2
وسیلهای است برای سنجش دما که از یک قسمت نشانگر و یک فنر مارپیچ دوفلزی تشکیل یافته است ( شکل یک .) در این دماسنج انبساط فنر مارپیچ سبب حرکت دورانی محور متصل به آن و در نتیجه سبب حرکت عقربه در مقابل زینهبندی نشانگر , برحسب یکای دما ( زینه سلسیوس ,) میشود .
2 ـ 2 ـ فنر مارپیچ دوفلزی :
نواری از دو فلز غیرمشابه که بشکل مارپیچ درآمده است . اختلاف در انبساط حرارتی این دوفلز موجب تغییر انحنأ در نوار مارپیچ و در نهایت سبب حرکت دورانی محور متصل به آن میشود .
3 ـ ویژگیها
3 ـ 1 ـ ویژگیهای ساخت :
3 ـ 1 ـ 1 ـ استقامت مکانیکی :
دماسنج باید چنان ساخته شود که اجزاء متشکله آن به راحتی از یکدیگر جدا نشوند .
3 ـ 1 ـ 2 ـ جنس صفحه نشانگر :
صفحه باید از موادی انتخاب شود که در برابر رطوبت نسبی حداقل 91 درصد مقاوم بوده و هیچگونه اثری از خوردگی در آن مشاهده نشود .
3 ـ 1 ـ 3 ـ تلق روی صفحه نشانگر باید از مواد شفاف و مقاوم انتخاب شود .
3 ـ 1 ـ 4 ـ اندازه اعداد نشاندهنده دما باید چنان باشد که حداقل از فاصله 2 متری قابل خواندن باشد .
3 ـ 1 ـ 5 ـ حرکت عقربه باید پیوسته بوده و پرش ناگهانی نداشته باشد .
3 ـ 1 ـ 6 ـ پایداری حرارتی :
در اجزاء غیرفلزی دماسنج نباید در اثر دمای ایجاد شده در بدنه آبگرمکن , هیچگونه تغییر شکلی اعم از پیچیدگی , ناهمواری و برآمدگی بوجود آید .
3 ـ 1 ـ 7 ـ ابعاد :
اندازه ابعاد و رواداری آنها در جدول شماره و شکل شماره دو مشخص شده است .
3 ـ 1 ـ 8 ـ در این نوع دماسنج فاصله زینههای متوالی 15 زینه سلسیوس میباشد .
4 ـ نمونهبرداری
برای انجام آزمونهای مندرج در این استاندارد حجم نمونه موردنیاز طبق جدول3 شماره یک و به روش تصادفی از آخرین مرحله تولید و یا انبار انتخاب خواهد شد .
5 ـ روشهای آزمون
5 ـ 1 ـ بازرسی ظاهری :
نمونهها باید ویژگی بند (3 ـ 1 ـ 1) را دارا باشد .
5 ـ 2 ـ آزمون دقت دماسنج و روش کالیبراسیون
5 ـ 2 ـ 1 ـ تعیین دقت این نوع دماسنجها طبق بند (5 ـ 2 ـ 2) با روش مقایسهای انجام میشود .
برای این منظور میتوان از یک دماسنج مرجع مانند ترمومتر مایع در شیشه یا ترمومتر دوفلزی استفاده کرده و دقت نمونهها را نسبت به آن سنجید .
5 ـ 2 ـ 2 ـ دقت دماسنج را باید حداقل در 5 نقطه (30, 45, 60, 75, 90) با تغییر دمای محیط آزمون ( که میتواند حمام یا هر وسیله مناسب دیگری باشد ) مشخص کرد . ثبت دمای 5 نقطه ابتدا در حال افزایش دما و سپس کاهش آن انجام میگیرد . خطای اندازهگیری در هر نقطه نباید پیش از بعلاوه و منهای نیم زینه ( ±7/5 زینه سلسیوس ) باشد .
5 ـ 2 ـ 3 ـ توصیه میشود که قبل از خواندن دما ضربه خفیفی با انگشت ( تلنگر ) روی تلق دماسنج زنده شود . حرکت اضافه عقربه نباید از زینه بیشتر باشد .
یادآوری 1 ـ در هر نقطه مورد بررسی باید اطمینان حاصل شود که تعادل حرارتی مابین محیط آزمون , دماسنج مرجع و دماسنج دوفلزی بوجود آمده است .
یادآوری 2 ـ هر تغییر عمدهای در حرکت عقربه , بهنگام بالا و پایین رفتن دما میتواند در اثر :
الف ـ ندادن زمان کافی برای رسیدن به تعادل حرارتی در نقاط مورد بررسی یا :
ب ـ عدم تحرک4 ( مکث )، ناشی از اصطکاک اضافی عقربه یا پسماند در مکانیزم وسیله باشد . اگر تغییرات از مورد دوم باشد وسیله باید اصلاح و یا تعویض شود .
5 ـ 3 ـ پایداری در برابر رطوبت :
طبق جدول نمونهگیری نمونهها را انتخاب کرده صفحه نشانگر را در محفظهای که رطوبت نسبی هوای آن بین 95 ـ 91 درصد است بمدت 48 ساعت قرار دهید نتایج حاصله باید مطابق بند (3 ـ 1 ـ 2) باشد .
5 ـ 4 ـ پایداری حرارتی :
5 ـ 4 ـ 1 ـ طبق جدول نمونهگیری نمونهها را انتخاب کرده و اجراء غیرفلزی آنها را در دمای ثابت 80 زینه سلسیوس بمدت دو ساعت قرار دهید نتایج باید مطابق بند (3 ـ 1 ـ 6) باشد .
5 ـ 4 ـ 3 ـ تلق روی دماسنج را در دمای ثابت 60 زینه سلسیوس بمدت دو ساعت قرار دهید نتایج باید مطابق بند (3 ـ 1 ـ 6) باشد .
6 ـ نشانه گذاری
بر روی هر دماسنج عبارات زیر باید قید گردد .
ـ علامت تجاری یا نام سازنده
ـ مدل
ـ عبارت ساخت ایران
1-Thermometer
2-Bimetal Composite Themometer
3- این جدول با بهره گیریاز استاندارد ملی شماره 938 ایران طراحی گردیده است . در این جدول حجم نمونه نشانگر تعداد اقلامی است که باید از بهر بصورت تصادفی ( با رعایت استاندارد ملی شماره 2305 ایران ) انتخاب گردد و تک به تک مورد بازرسی قرار گیرد و هرگاه تعداد اقلام معیوب در نمونه مورد بررسی و برحسب نوع آزمون برابر و یا کمتر از عدد پذیرش مربوطه باشد , بهر پذیرفته میشود . در غیر اینصورت بهررد میشود
4-lost motion
موضوعات مرتبط: فیزیک1 ، فیزیک2 ، آزمایش