انواع دماسنج
مشخصات , کارایی
انواع دماسنج های شیشه ای و مشخصات
نوع دماسنج شیشه ای | مشخصات | |
بر اساس شکل | دو لوله ای | ـ درستی بالا ـ مناسب بعنوان دماسنج استاندارد مرجع ـ حساس به ضربه |
میله ای | ـ درستی کمتر نسبت به نوع دو لوله ای ـ مقاومت بیشتر در برابر ضربه نسبت به نوع دو لوله ای ـ دارای کاربرد عام | |
تابلویی | ـ درستی کم ـ دارای درجه بندی با امکان رؤیت آسان | |
بر اساس نوع فروبری | با فروبری کلی | ـ امکان اندازه گیری با درستی بالا ـ خواندن نشاندهی دشوار |
با فروبری جزئی | ـ درستی کم ـ خواندن نشاندهی آسان ـ امکان انتخاب عمق فروبری مطابق با نوع اندازه گیری | |
با فروبری کامل | ـ دارای کاربرد خاص ـ خواندن نشاندهی دشوار | |
بر اساس کوچکترین زینه درجه بندی | 0.01 درجه سلسیوس | ـ دماسنج جیوه در شیشه |
0.02 درجه سلسیوس | ـ دماسنج جیوه در شیشه | |
0.05 درجه سلسیوس | ـ دما سنج جیوه در شیشه | |
0.1 درجه سلسیوس | ـ دماسنج جیوه در شیشه | |
0.2 درجه سلسیوس | ـ دماسنج جیوه در شیشه | |
0.5 درجه سلسیوس | ـ دماسنج جیوه در شیشه و سایر دماسنج های مایع در شیشه | |
1 درجه سلسیوس | ـ دماسنج جیوه در شیشه و سایر دماسنج های مایع در شیشه | |
2 درجه سلسیوس | ـ دماسنج جیوه در شیشه و سایر دماسنج های مایع در شیشه | |
5 درجه سلسیوس | ـ دماسنج جیوه در شیشه | |
یادآوری : در انداز گیری های دقیق، دماسنج شیشه ای استانداردی را انتخاب کنید که علاوه بر گستره درجه بندی شامل درجهبندی صفر درجه سلسیوس نیز باشد.
| ||
انواع دماسنج های شیشه ای و کارایی
انواع دماسنج | گستره دمای کاری درجه سلسیوس | مشخصات | ||
دماسنج های مایع در شیشه | جیوه |
38- تا 600+ | ـ امکان اندازه گیری پایدار برای مدت طولانی با درستی نسبتاً بالا ـ شکننده و حساس به ضربه و ارتعاش ـ قابل استفاده بعنوان دماسنج استاندارد مرجع ـ کشش سطحی بالا (به دیواره لوله موئین نمی چسبد) | |
جیوه-%7/8تالیم | 55- تا 600+ | |||
|
|
| ـ مناسب برای استفاده در دماهای پایین ـ قابلیت رؤیت بهتر نسبت به نوع جیوه ای ـ درستی پایین تر نسبت به نوع جیوه ای ـ کشش سطحی پایین (در نتیجه دیواره لوله موئین را مرطوب می کند) ـ بسیار فراّر (در نتیجه بریدگی ستون مایع بوجود می آید) | |
مایع آلی | تولوئن | 95- تا 200+ | ||
اتانول | 112- تا 200+ | |||
پنتان | 200- تا 200+ | |||
گالیم |
30تا 1050 | ـ مناسب برای استفاده در دماهای بسیار بالا ـ قابل استفاده در دماسنج های شیشه ای از جنس سیلیکا ـ تصحیح ساقه در حالت فروبری جزئی بسیار کوچکتر از مقدار آن در دماسنج جیوه ای است. | ||
دماسنج های شیشه ای خاص | دماسنج بکمن[2] |
دارای حداکثر 6 گستره دمایی اختیاری در گستره صفر تا 200 درجه سلسیوس | ـ امکان اندازه گیری اختلاف دماهای بسیار کوچک ـ امکان انتخاب دمای اندازه گیری بطور اختیاری | |
دماسنج ماکزیمم-مینیمم |
30- تا 200+ | ـ امکان اندازه گیری بالاترین و پایین ترین دما در یک مدت زمان مشخص | ||
دماسنج شیشه ای قابل قرائت از راه دور | 100- تا 200+
| ـ قابلیت نصب آسان | ||

انواع دماسنج های پر شده و دوفلزی و کارایی و مشخصات آنها
نوع دماسنج | گستره دمای کاری | مشخصات | |
دماسنج دوفلزی | 50- تا 500+ | ـ با دوام و استفاده آسان ـ امکان کنترل و ثبت ساده دما ـ عدم امکان نشاندهی دمااز راه دور | |
دماسنج های پر شده | دماسنج پرشده از جیوه با نشاندهی سیستم فشار | 50- تا 600+ | ـ مقاوم در برابر ضربه و ارتعاش ـ امکان نشاندهی، کنترل و ثبت دما از راه دور ـ خطی بودن درجه بندی |
دماسنج پرشده از مایع با نشاندهی سیستم فشار | 100- تا 400+ | ـ مقاوم در برابر ضربه و ارتعاش ـ امکان نشاندهی، کنترل و ثبت از راه دور ـ خطی بودن درجه بندی | |
دماسنج با نشاندهی سیستم فشار بخار | 30- تا 200+ | ـ گستره دمای کاری محدود ـ امکان ساخت دماسنج برای گستره دمایی خاص ـ غیر خطی بودن درجه بندی ـ درستی کمتر در مقایسه با دماسنج پر شده از مایع با نشاندهی سیستم فشار
| |
دماسنج با نشاندهی سیستم فشار گاز | 200- تا 600+ | ـ گستره دمای کاری وسیع ـ خطی بودن درجه بندی ـ تاثیر پذیری از فشار محیط | |
یادآوری : در دماسنج های با نشاندهی سیستم فشار بخار از فشار بخار مایعاتی نظیر آب، اکسیژن مایع ، نیتروژن مایع، هلیوم مایع و غیره استفاده می شود. | |||

سایر انواع دماسنج ها و کارایی و مشخصات آنها
نوع دماسنج | گستره دمای کاری | مشخصات |
دماسنج کوارتزی | 80- تا 250+ | ـ تفکیک پذیری بالا ـ پایداری مناسب ـ امکان بدست آوردن خروجی برحسب فرکانس و مناسب برای عملیات دیجیتالی ـ تغییر نشاندهی در اثر ضربه و مشابه آن ـ دارای سابقه کم از نظر استفاده در عملیات حرارتی
|
دماسنج ترانزیستوری | 50- تا 150+ | ـ اندازه کوچک ـ درستی بالا و فرسودگی کم ـ امکان کالیبراسیون تک نقطه ای ـ ارزان قیمت |
دماسنج با مدارات مجتمع | 50- تا 150+ | ـ بکارگیری مدارات مجتمع در حسگر آن ـ امکان بدست آوردن سیگنالی با مشخصه های یکنواخت |
دماسنج دیودی | 272- تا 200+ | ـ حساسیت و تجدید پذیری بالا ـ مناسب برای دماهای پایین ـ تاثیر پذیری از میدان مغناطیسی |
دماسنج پلاتین- کبالت | 270- تا 50+ | ـ با حساسیستی بالاتر از دماسنج مقاومتی پلاتینی در دماپایین ـ تاثیر پذیری از میدان مغناطیسی |
دماسنج ردیم ـ آهن | 273- تا 50+ | |
دماسنج ژرمانیومی و دماسنج کربنی | 273- تا 200- | ـ حساسیت بالا در دماهای پایین ـ تاثیر پذیری از میدان مغناطیسی ـ قابلیت بکارگیری در دماهای بسیار پایین |
- انواع دماسنج های تابشی و کارایی و مشخصات آنها
نوع دماسنج | گستره دمای کاری | مشخصات | ||
دماسنج تابشی با آشکار ساز کوانتومی | دماسنج تابشی سیلیکونی | 300 تا 3500 | ـ طیف طول موجی از 2/0 تا 1/1 میکرومتر ـ دارای توان ترموالکتریکی نوری ـ پاسخ مناسب ـ پایداری بالا ـ نسبتاً ارزان ـ مناسب بعنوان استاندارد مرجع و استفاده در اندازه گیری دقیق | |
دماسنج تابشی ژرمانیومی | 250 تا 1500 | ـ طیف طول موجی از 0.3 تا 1.8 میکرومتر ـ دارای توان ترموالکتریکی نوری ـ دماسنج تابشی سیلیکونی در دماهای بالا بهتر از دماسنج تابشی ژرمانیومی است. | ||
دماسنج تابشیPbS | 50 تا 1200 | ـ طیف طول موجی از 0.3 تا 3.3 میکرومتر ـ دارای قابلیت رسانایی نور ـ پاسخ بسیار مناسب ـ تاثیر پذیری حساسیت دماسنج از دمای محیط ـ فرسودگی تدریجی به مرور زمان | ||
دماسنج تابشیInSb | 40 تا 1000 | ـ طیف طول موجی از 1 تا 5.5 میکرومتر ـ پاسخ نسبتاً مناسب ـ ضرورت در خنک کردن المان | ||
دماسنج تابشیHgCdTe | 20- تا 1000+ | ـ دارای طیفی با طول موج های مختلف ـ پاسخ نسبتاً مناسب ـ ضرورت در خنک کردن المان ـ نسبتاً گران | ||
دماسنج تابشی با آشکارساز گرمایی | دماسنج تابشی ترموپیل | 200 تا 1500 | ـ طیف طول موجی از 5/0 تا 20 میکرومتر ـ پاسخ بسیار نامناسب ـ تاثیر پذیری از بخار آب موجود در مسیر نور ـ نسبتاً ارزان | |
دماسنج تابشی پیروالکتریک | 50- تا 1000+ | ـ طیف طول موجی از 1 تا 15 میکرومتر ـ اکثراً دارای صافی نور ـ پاسخ بسیار مناسب | ||
دماسنج تابشی ترمیستوری (بولومتر) | 50- تا 1000+ | ـ طیف طول موجی از 5/0 تا 20 میکرومتر ـ اکثراً دارای صافی نور ـ پاسخ بسیار نا مناسب | ||
دماسنج تابشی دورنگ | 180 تا 3000 | ـ دارای طیفی با طول موج های مختلف ـ عدم تاثیر پذیری از خاموشی خاکستری ـ تاثیر پذیری از کاهش میدان دید ـ تاثیر پذیری احتمالی از نور منعکس شده | ||
آذر سنج نوری | 700 تا 3500 | ـ اندازه گیری با چشم غیر مسلح ـ نسبتاً ارزان ـ قابل کالیبراسیون بوسیله لامپ های استاندارد (لامپ های تنگستن) | ||
دماسنج تابشی اسکن کننده | دماسنج تابشی اسکن کننده مکانیکی | 20- تا 1000+ | ـ انجام اسکن از طریق ارتعاش و چرخش آینه، منشور و مشابه آن ـ بکارگیری المان هایی از InSb ، HgCdTe و مشابه آنها ـ مناسب برای دماهای پایین و متوسط | |
دماسنج تابشی اسکن کننده الکترونیکی | 600 تا 3000 | ـ اکثراً دماسنج تابشی با طیف طول موج مرئی هستند و نزدیک به طیف طول موج مادون قرمز از سیلیکون CCD استفاده می کنند. ـ پاسخ مناسب و قابل استفاده در اندازه گیری های بسیار سریع | ||
موضوعات مرتبط: فیزیک1 ، فیزیک2 ، آزمایش
